Φανταστική Λογοτεχνία
Κείμενο: Σιάββας Δημήτρης
Η Φανταστική Λογοτεχνία στις μέρες μας κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Συνεχώς νέοι και πολύ αξιόλογοι συγγραφείς κάνουνε επιτυχημένες εμφανίσεις στον χώρο. Οι μυθοπλασίες των έργων τους γίνονται πασίγνωστες. Αυτή την στιγμή τα έργα των συγγραφέων της Φανταστικής Λογοτεχνίας πουλάνε περισσότερο από κάθε άλλο είδος λογοτεχνίας. Δεν είναι τυχαίο που ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών του J. R. R. Tolkien είναι ένα από τα πιο διαβασμένα βιβλία που έχουνε υπάρξει ποτέ.
Οι νέοι είναι οι φανατικότεροι και οι πιο συνεπείς αναγνώστες του Φανταστικού, πολλοί μάλιστα εξ’ αυτών υιοθετούνε στην ίδια τους την ζωή το Φανταστικό ως πολύ ευχάριστη ενασχόληση. Στο Internet έχουνε στηθεί ολόκληρες κοινότητες από Fun του είδους, υπάρχουνε δικτυακές κοινότητες όπου γίνονται συνομιλίες κι ανταλλαγές γνώσεων καθώς και σπάνιου υλικού. Φανταστικοί κόσμοι έχουνε στηθεί στην Virtual Reality (εικονική πραγματικότητα) των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Κατά χιλιάδες οι νέοι και όχι μόνο συρρέουν στα Net Καφέ και παίζουνε Online παιχνίδια Fantasy, Mythology, RPG και πολλά ακόμη.
Από την Φανταστική Λογοτεχνία δεν έμεινε ανεπηρέαστη η Μουσική. Διεθνή συγκροτήματα όπως οι Blind Guardian, Narnia, Stratovarius, Rhapsody κλπ χρησιμοποιούνε υλικό για τις δημιουργίες τους από τον χώρο του Φανταστικού. Όλες οι τέχνες ανεξαιρέτως έχουνε επηρεαστεί από την Φανταστική Λογοτεχνία. Δεν είναι τυχαίο αυτό που συμβαίνει. Στην σύγχρονη πραγματικότητα όλα είναι αλυσοδεμένα κάτω από πλέγματα ψευτιάς και υποκρισίας. Όλοι μας δουλεύουμε για κάποιον άλλο, είμαστε παγιδευμένοι μέσα στις άψυχες πόλεις, στα στενά μας γραφεία. Ανήμποροι κι άβουλοι, παγιδευμένοι μέσα στα γρανάζια της γρήγορα εξελισσόμενης κοινωνίας. Πού είναι οι μέρες που οι άνθρωποι βαδίζανε ανέμελα κάτω απ’ τα αστέρια, χωρίς να τρέχουνε συνεχώς να τακτοποιούνε κάποιες υποχρεώσεις τους; Βέβαια οι άνθρωποι σήμερα είναι δραστήριοι μορφωμένοι, διαβάζουνε, ακούνε ραδιόφωνο, βλέπουνε τηλεόραση κλπ-έχουνε ανέσεις κι υλικά αγαθά, γενικά καταλαβαίνουνε πολλά απ’ τον γύρω τους κόσμο, όμως σιωπούν μέσα στην σκέψη τους. Αντί ν’ ακολουθήσουνε άλλο τρόπο ζωής, ενώ ξέρουνε ότι θα είναι πιο ευτυχισμένοι, παραμένουν αδρανείς. Έτσι η Φαντασία που παραμένει ακόμη κραταιή μέσα στο μυαλό μας, δραστηριοποιείται-αναζητάει διεξόδους. Έτσι εξηγείται η αύξηση της αγοράς βιβλίων Φανταστικής Λογοτεχνίας, της συγγραφής τέτοιων έργων κι άλλα πολλά.
Μεγάλοι συγγραφείς της Φ. Λογοτεχνίας μας βοηθούνε έστω και για λίγο να απελευθερωθούμε, να καλπάσουμε στις αχανείς πεδιάδες του μυστηρίου, της περιπέτειας, του ηρωισμού και της αυτοθυσίας για τα απώτερα ιδανικά. Όπως είναι η Πατρίδα, η Οικογένεια, η Φιλία, η Αγάπη και τόσα άλλα.
Επηρεασμένοι από όλο αυτό τον συναισθηματισμό του Φανταστικού και της Φανταστικής Λογοτεχνίας δύο συγγραφείς χαράξανε σπουδαία πορεία στον χώρο κι εξακολουθούνε. Διαβάζοντας τα βιβλία του J. R. R. Tolkin, που έγραψε το Έπος του Άρχοντα των Δακτυλιδιών, επηρεάστηκαν και ακολούθησαν τα χνάρια του, με ένα όμως τέλειο διαφορετικό τρόπο. Δημιούργησαν τους δικούς τους κόσμους-τόσο φανταστικά μαγευτικούς που οι αναγνώστες τους λάτρεψαν. Φάνηκαν αντάξιοι του μεγάλου Tolkien. Δεν είναι άλλοι από τους Μάϊκλ Μούρκοκ και Salvatore.
Υπάρχουν βεβαίως σπουδαίοι συγγραφείς νεότεροι και προγενέστεροι όπως ο Λόρδος Ντανσανύ με την Πεγκάνα, ο Χ.Λ Μπόρχες που έγραψε για τον κόσμο του ΤΛΟΝ, ο Φρανκ Μπάουμ με την Χώρα του Οζ, η Ούρσουλα Λε Γκεν με την Γαιοθάλασσα, ο Κλαϊβ Μπάρκερ με τον Υφαντοκόσμο, ο θρυλικός Ρόμπερτ Χάουαρντ που με τον Κόναν τον Βάρβαρο χάραξε στις νέες γενιές την μορφή ενός ήρωα ανίκητου, που παλεύει μέσα σε έναν κόσμο ακατέργαστο και σκληρό, που η μόνη γλώσσα επικοινωνίας είναι το ατσάλι. Ο Φρανκ Χέρμπερτ με τον κόσμο του DUNE, μια συγγραφική υπερπαραγωγή, που μεταφέρθηκε στον κινιματογράφο. Όπως ο κόσμος του Τζωρτζ Λούκας στo Stars Wars. Ο Ισαάκ Ασίμωφ με την Γαλαξιακή Αυτοκρατορία. Ο Χ.Φ Λάβκραφτ με τον κόσμο της Καντάθ και τόσοι άλλοι. Πραγματικά σε κάθε έναν από αυτούς τους συγγραφείς μπορείς να μεταφερθείς σε άλλο κόσμο, σε άλλο σύμπαν, σε άλλη διάσταση.
Πριν συνεχίσω θα παραθέσω ένα κείμενο:
Εμείς δεν ξέρουμε. Αλλά αυτοί ξέρουν.
Οι πέτρες ξέρουν,
Και θυμούνται
Αεροσκάφη πετούσαν.
Ήρθε και χύθηκε μια υγρή φωτιά.
Ήρθε με λάμψεις,
Η σπίθα της ζωής και του θανάτου.
Με τη δύναμη του πνεύματος
Πέτρινες μάζες υψώθηκαν.
Οι Γραφές φύλαξαν τα σοφά μυστικά,
Και ξανά όλα αποκαλύπτονται.
Νικόλας Ραίριχ 1874-1947
Ως σχόλιο θα προσθέσω πως ίσως σε κάποια φανταστικά κείμενα, να κρύβονται και κρύβονται πολλές φορές κρυμμένα νοήματα, απόψεις για την κοσμογονία, την ίδια την ύπαρξη μας. Σε συμβατά και κατανοητά έργα δεν θα μπορούσανε να περάσουν στον αναγνώστη, παρά μόνο σε κάποιον, που είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος.
Θα συνεχίσω μιλώντας για εμάς. Το φανταστικό πρέπει να μας απασχολήσει ως αντικείμενο συγγραφικής μελέτης, μα και ευχάριστης ενασχόλησης. Μέσα στην Φαντασία κρύβονται βαθύτερες ανησυχίες, μα σπάνια τολμούν οι περισσότεροι από εμάς να εκφράσουν. Για τον ίδιο λόγω οι συγγραφείς του Φανταστικού δημιουργούν κόσμους όπου οι απόψεις τους όσο και νέες ή ακραίες και να είναι μπορούνε ακίνδυνα να πάρουνε σάρκα και οστά. Πολύ σημαντικό είναι να αναφερθεί πως οι περισσότεροι φανταστικοί κόσμοι είναι αληθινοί και κρύβουν αληθινές καταστάσεις και πράγματα του κόσμου μας, μεταμφιεσμένα για διάφορους λόγους σε υποτίθεται «Φανταστικές επινοήσεις». Στοιχείς από παραδόσεις λαών, από την Ιστορία, από τον Αποκρυφισμό και εδώ πρέπει να προσέξουμε, μήπως μέσα σε από έναν φανταστικό κόσμο εισβάλουν στην ζωή μας στοιχεία ύποπτα και ιδέες επώδυνες. Βέβαια σε ποιο είδος λογοτεχνικό δεν υπάρχει η υποβολή σκέψεων και αντιλήψεων, η ύπουλη προώθηση δια της επιδέξιας γραφίδας διαφορετικών αντιλήψεων. Θέλει προσοχή. Θα παραθέσω ένα ακόμη κείμενο, ηρωικό, διαφορετικό από το ύφος της παραπάνω παραγράφου:
Να… τώρα βλέπω τον πατέρα μου,
την μάνα μου,
τους αδερφούς
και τις αδερφές μου.
Βλέπω τους προγόνους μου από την αρχή τους
και με καλούν να πάρω την θέση μου
ανάμεσά τους στην Βαλχάλα.
Εκεί που οι γενναίοι ζουν για πάντα.
Πηγή: Από την ταινία ο 13ος Πολεμιστής-Soundtrack
Το παραπάνω είναι δείγμα ηρωικής λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία της ηρωικής φαντασίας, δηλαδή η εξιστόρηση των παράτολμων άθλων γενναίων ηρώων μέσα σε φανταστικούς κόσμους όπου ο μύθος και το υπερφυσικό ανακατεύονται με την πραγματικότητα είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη ιστορία και εμφανίζεται ταυτόχρονα με τον ίδιο τον πολιτισμό μας. Όλα αυτά ξεκινήσανε με τις διηγήσεις ίσως κάποιων ευφάνταστων παραμυθάδων γύρω από τις φωτιές, κάτω από τα άστρα, δίπλα στα δέντρα.
Το θέμα της Φανταστικής λογοτεχνίας είναι τόσο μεγάλο και τόσες πολλές είναι οι εκδοχές, οι απόψεις, οι κόσμοι και υπάρχουνε τόσο πολλά ειπωθεί, που δεν θα μπορούσα μέσα σε ένα άρθρο να σας παραθέσω. Θα τελειώσω λοιπόν αναφέροντας τα λόγια του Ιούλιου Βερν, που ήταν ύψιστος μύστης της επιστημονικής φανταστικής λογοτεχνίας «Οι εικασίες του παρελθόντος είναι οι πιθανότητες του παρόντος και τα γεγονότα του μέλλοντος».
Σιάββας Δημήτρης
Βιβλιογραφία
1. Περιοδικό Strange, Τεύχος 61, Δεκέμβριος 2003.
2. Περιοδικό Πνευματική Ζωή, Τεύχος 161, Μάης-Ιούνης 2004.
3.Φανταστικοί Κόσμοι-Λουκάς Καβακόπουλος, Εκδόσεις Αρχέτυπο, Θεσσαλονίκη 2003
.jpg)
